«فاطمه وصفی است از مصدر فطم. و فطم در لغت عرب به معنی بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمدن است. این صیغه که بر وزن فاعل معنی مفعولی می‏دهد، به معنی بریده و جدا شده است. فاطمه از چه چیز جدا شده است؟».

در روایات بسیاری به وجه تسمیه‏ی آن حضرت به «فاطمه» اشاره شده است.

فاطمه از جهل و پلیدی جدا شده است

امام باقر(ع)فرمودند: خداوند فاطمه زهراء را از جهل و پلیدی جدا نموده است، لذا «فاطمه» نام گرفته است. ایشان سپس ادامه دادند: به خدا قسم، خداوند در عالم پیمان و عهد (یعنی عالم ذر) فاطمه(س) را از جهل و پلیدی جدا کرده است.» .

فاطمه از شرّ به دور است

امام صادق(ع)فرمودند: می‏دانید تفسیر فاطمه چیست؟ و فاطمه چه معنایی دارد؟ عرضه داشتم: مرا آگاه بنما چه معنایی دارد. فرمودند: «فاطمه» از شر و بدی جدا گردیده است. سپس فرمودند: اگر امیرالمؤمنین(ع)با حضرت زهرا(س)ازدواج نمی‏کرد، هیچ‏کس همتای زهرا (س)نبود، از زمان حضرت آدم تا روز قیامت کفو و همتایی برای زهرا(س)یافت نمی‏شد.» .

فاطمه و دوستانش از آتش بازگرفته شده‏ اند

ولی شیرین‏ترین تفسیر از علت نامگذاری فاطمه‏ زهرا(س)روایاتی است که می‏گوید «فاطمه‏ زهرا(س)«فاطمه» نامیده شد، زیرا شیعیان آن حضرت، از آتش جهنم بازگرفته شده ‏اند.

امام رضا(ع)از اجدادش نقل می‏فرماید: پیامبر(ص)فرمود: ای فاطمه! آیا می‏دانی که چرا «فاطمه» نام گرفتی؟ امیرالمؤمنین(ع)عرضه می‏دارند: شما بفرمایید چرا فاطمه، «فاطمه» نامیده شده است. پیامبر(ص)فرمودند: زیرا «فاطمه» و شیعیان فاطمه از آتش جهنم بازگرفته شده‏اند و به آتش نخواهند رفت.» .

پیمان خدا، بر آزادی دوستداران فاطمه‏ زهرا (س)

امام باقر(ع)فرمودند: در روز قیامت حضرت فاطمه(س)بر در جهنم توقفی دارند. روی پیشانی هرکس نوشته شده است که مؤمن است یا کافر. در این هنگام به یکی از دوستان خطاکار حضرت فاطمه(س)فرمان می‏دهند به طرف جهنم برو. فاطمه زهرا(س)روی پیشانی او را می‏خواند: (بر روی پیشانی او نوشته شده است) «دوستدار زهراء».

«فاطمه‏ زهرا(س)به درگاه خداوند عرضه می‏دارد: خدایا! پروردگارا! نام مرا «فاطمه» نهادی و فرمودی: «به خاطر تو، دوستدارانت و دوستداران فرزندانت را از آتش جهنم رهایی می‏بخشم.» وعده‏ تو همیشه حق بوده و هیچ‏گاه خلاف وعده خود عمل نکرده‏ ای.

«خداوند متعال می‏فرماید: فاطمه جان! چنین است که می‏گویی. من تو را فاطمه نام نهادم و هرکس که تو را دوست بدارد، یا فرزندان تو را دوست بدارد، او را از آتش جهنم رهایی می‏بخشم، وعده‏ من راست است و من خلاف وعده‏ خود عمل نمی‏کنم. من این بنده ام را به طرف جهنم فرستادم تا تو او را شفاعت کنی و فرشتگان و پیامبران من و هرکس در محشر است مقام تو را پیش من ببینند. هرکس را که مؤمن (و عاشق) یافتی دستش را بگیر و داخل بهشت نما.» .

خلایق از معرفت فاطمه عاجزند

امام صادق(س)درباره آیه‏ کریمه «إنّا أنزلناه فی لیلة القدر» فرمود:مراد از «لیلة» فاطمه است. مراد از «قدر» خداوند است، پس هرکس مادرم فاطمه‏ زهرا(س)را آنگونه که باید، بشناسد، شب قدر را درک کرده است. مادرم «فاطمه» نامیده شد، زیرا خلایق از معرفت او عاجزند.» .

فاطمه مشتق از فاطر است

پیامبر اکرم(ص)به حضرت فاطمه(س)فرمودند: ای فاطمه من!

خداوند برای تو اسمی از اسامی خود برگرفته است. خداوند «فاطر» است و نام تو را «فاطمه» گذاشته است.».

نام فاطمه برگرفته از نام خداوند